بررسی اثر نانو ذرات سلنیوم بر پارامترهای هماتولوژیک و بیوشیمیایی خون موش در مسمومیت تجربی با سرب

چکیده سرب با تولید رادیکال های آزاد اکسیژن و از بین بردن منابع آنتی اکسیدان باعث استرس اکسیداتیو در بدن می شود. مهم ترین کاربرد سلنیوم، نقش آن در ساختمان آنزیم های آنتی اکسیدانی از قبیل گلوتاتیون پراکسیداز است که عملکرد آن ها حذف رادیکال های آزاد و گونه های اکسیژن فعال می باشد. نانو ذرات سلنیوم به دلیل قابلیت دسترسی بالا و کاهش اثرات سمی، توجه گسترده ای را به خود جلب نموده است. هدف از این تحقیق بررسی تأثیر آنتی اکسیدانتی نانو ذرات سلنیوم بر میزان فاکتور های اکسیدانت خون بوده است. به منظور انجام این تحقیق از 30 سر موش صحرایی بالغ نراستفاده شد. موش ها به طور تصادفی به 6 گروه تقسیم بندی شدند (گروه 1؛ دریافت کننده جیره تجاری معمول، گروه 2؛ دریافت کننده سلنیت سدیم به میزان 100 میکروگرم، گروه 3؛ دریافت کننده نانو سلنیوم به میزان 100 میکروگرم به صورت گاواژ، گروه 4؛ دریافت کننده استات سرب به میزان ppm1000 در آب آشامیدنی، گروه 5؛ دریافت کننده استات سرب به میزان ppm1000 و 100 میکروگرم سلنیت سدیم در آب آشامیدنی، گروه 6؛ دریافت کننده استات سرب ppm1000 در آب آشامیدنی و نانو سلنیوم به میزان 100 میکروگرم به صورت گاواژ). پس از گذشت 35 روز تمامی موش های صحرایی از هر گروه با استفاده از اتر ابتدا بی هوش و سپس با استفاده از سرنگ از قلب موش خون گیری صورت گرفت و میزان مالون دی آلدهید، کاتالاز و سوپر اکسید دیسموتاز سرم به عنوان شاخص هایی از میزان استرس اکسیداتیو محاسبه شدند. همزمان اندازه گیری هماتولوژی نیز بررسی گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که در گروه دریافت کننده سرب به طور معنی داری میزان سوپر اکسید دیسموتاز کمتر از گروه کنترل، گروه دریافت کننده نانو سلنیوم و گروه نانو سلنیوم+سرب بود و گروه دریافت کننده نانو سلنیوم بیشترین میزان sod را نشان داد. نتایج اندازه¬گیری tbars حاکی از این بود که گروه دریافت کننده سرب بیشترین میزان را نسبت به گروه کنترل و سایرگروه ها نشان داد. همچنین گروه دریافت کننده نانو سلنیوم کاهش معنی داری نسبت به گروه سرب داشت. نتایج حاصل از آزمون کاتالاز هیچ گونه اختلاف معنی-داری را بین گروه ها نداشت ولی در گروه دریافت کننده نانو سلنیوم میزان کاتالاز نسبت به گروه سلنیت سدیم افزایش مشخصی داشت. در همه گروه ها میزان pcv کمتر از گروه کنترل بود ولی اختلاف معنی دار فقط بین گروه کنترل با گروه سرب+ نانو سلنیوم مشاهده شد. میزان wbc گروه کنترل از تمامی گروه ها به طور معنی داری بالاتر بود و گروه نانو سلنیوم کمترین اختلاف را با گروه کنترل از نظر کاهش تعداد wbc داشت (05/0>p). نتایج شمارش تفریقی گلبول های سفید نشان داد تمامی گروه ها با گروه کنترل اختلاف معنی دار داشته و کمترین تعداد لنفوسیت نسبت به گروه کنترل به طور معنی داری متعلق به گروه سرب بود اما در گروه نانو سلنیوم این کاهش کمتر بود. تعداد نوتروفیل های گروه سرب کاهش معنی داری نسبت به گروه کنترل، گروه نانوسلنیوم، گروه سلنیت سدیم و گروه نانو سلنیوم+سرب دیده شد و بین گروه سرب+سلنیت سدیم با گروه سرب+نانو سلنیوم نیز اختلاف معنی دار دیده شد. در شمارش مونوسیت و ائوزینوفیل هیچ گونه اختلاف معنی داری مشاهده نشد. درمجموع نتایج مطالعه ی حاضر حاکی از آن است که مسمومیت با سرب، باعث استرس اکسیداتیو در بدن می-شود و نانو سلنیوم نسبت به سلنیت سدیم دارای اثرات آنتی اکسیدانی بالاتر در برابر سرب می باشد. همچنین سرب به عنوان سرکوب کننده سیستم ایمنی عمل کرده و باعث کاهش گلبول¬های سفید شده بود.